มนุษย์รู้จักโรคโควิด-19 มากขึ้น มีวัคซีนให้ใช้แล้ว ช่วยลดคนป่วยหนักเสียชีวิต คลายความวิตกกังวลได้มาก แต่จะเกิดภูมิคุ้มกันหมู่ทั่วโลกเมื่อไหร่ยังเป็นปริศนาเพราะขึ้นกับหลายปัจจัย โลกเปลี่ยนไปแล้ว
15 เดือนนับจากจีนแจ้งองค์การอนามัยโลกพบการแพร่ระบาดของโควิด-19 การระบาดยังดำเนินต่อไป การฉีดวัคซีนกำลังเดินหน้าพร้อมกับที่เชื้อกลายพันธุ์
มีทั้งภาพบวกกับลบ บทความนี้จะแบ่งเป็น 2 ตอน ตอนแรกพูดถึงสถานการณ์โรคระบาดและวัคซีน
ถ้ามองภาพรวมโลก
บางพื้นที่บางประเทศสถานการณ์ดีขึ้น ในขณะเดียวกันบางประเทศยังรุนแรง ยกตัวอย่างกลางเดือนมีนาคมยอดติดเชื้อโรคโควิด-19
อินเดียพุ่งสูงสุดในรอบ 3 เดือน เพียงวันเดียวมีผู้ติดโรค 39,726 ราย ยอดเสียชีวิตสะสมรวม
159,370 คน
สัปดาห์ที่
3 ของมีนาคมรัฐบาลฝรั่งเศสประกาศล็อกดาวน์ครั้งใหญ่อีก กระทบประชากร 1 ใน 3 รวมปารีสด้วย
ไม่กี่วันต่อมาเยอรมันประกาศล็อกดาวน์เช่นกัน เบื้องต้นให้ยาวไปถึง 18 เมษายน นายกฯ
แมร์เคิลกล่าวว่า “ตอนนี้ระบาดใหม่อีกรอบ” สถานการณ์ร้ายแรงมาก
เป็นสายพันธุ์ใหม่ที่อันตรายกว่าเก่า ติดต่อง่ายกว่าเดิม
ตั้งแต่ต้นปี WHO ชี้ว่าตลอดปีนี้โควิด-19
จะยังระบาดต่อไป ยังไม่เกิดภูมิคุ้มกันหมู่ (herd immunity) แม้จะเริ่มฉีดวัคซีนแล้ว
การแข่งขันระหว่างวัคซีนกับไวรัส :
ปีนี้เป็นปีแห่งการฉีดวัคซีน จีนประกาศฉีดวัคซีนให้ครบภายในปีนี้เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันหมู่
ตั้งเป้าก่อนกลางปีจะฉีดให้ได้ 560 ล้านคนเท่ากับ 40%
ของประชากรและจะฉีดอีก 330 ล้านคน รวมให้ได้เท่ากับ 64%
ของประชากรภายในสิ้นปีนี้
ด้านอียูตั้งเป้าผู้ใหญ่
70% จะได้รับวัคซีนภายในเดือนกันยายน ทำนองเดียวกับสหรัฐประกาศว่าจะให้แล้วเสร็จกรกฎาคม
ในขณะที่ผู้ได้รับวัคซีนเพิ่มขึ้นแต่ที่สุดแล้วต้องดูว่าสัดส่วนคนฉีดวัคซีนมากแค่ไหน
ยังมีข่าวเรื่องการปฏิเสธวัคซีนเป็นระยะ เช่น กลางเดือนกุมภาพันธ์คนพื้นถิ่นบราซิลต่อต้านวัคซีนโควิด-19
คิดว่าจะทำให้พวกเขากลายเป็นสัตว์หรือตายด้วยวัคซีน
อีกทั้งยังมีชิปควบคุมมนุษย์ในวัคซีนตามแนวทฤษฎีสมคบคิด
ผลโพลของ
Levada Centre เมื่อต้นมีนาคม “ชาวรัสเซีย 64%
คิดว่าโควิด-19 เป็นอาวุธชีวภาพที่มนุษย์สร้างขึ้น” 23%
เท่านั้นที่คิดว่ามาจากธรรมชาติ เมื่อถามเรื่องการฉีดวัคซีน 30% เท่านั้นที่ต้องการฉีด สาเหตุหนึ่งเพราะคนรัสเซียจำนวนมากไม่ไว้ใจรัฐบาล
เชื่อทฤษฎีสมคบคิด บางคนอาจคิดว่าเรื่องแบบนี้เป็นเรื่องตลกแต่อีกหลายคนทั่วโลกคิดเช่นนั้นจริง
การปฏิเสธวัคซีนมาจากหลายเหตุผล
บางครั้งอาจเป็นเพราะเรื่องความไม่ปลอดภัย อาการไม่พึงประสงค์
(ไม่เกี่ยวกับทฤษฎีสมคบคิด) เช่น ปลายกุมภาพันธ์ Internet Infinity Inc. รายงานผลสำรวจผู้สูงวัยในศูนย์ดูแลคนชรา 423 คน พบว่า 43% เท่านั้นยินดีฉีดวัคซีน
15% ไม่ขอฉีดเด็ดขาด และอีก 43%
ที่ยังไม่แน่ใจ กังวลอาการข้างเคียง ประสิทธิภาพวัคซีน
ต้องไม่ลืมว่า เป้าหมายของการฉีดวัคซีนคือสร้าง “ภูมิคุ้มกันหมู่” ประชาชนต้องฉีดวัคซีน 70% ขึ้นไป
ในขณะที่หลายประเทศเริ่มฉีดวัคซีนและกำลังคิดค้นวัคซีนรุ่นใหม่
ฝ่ายเชื้อโรคพยายามเอาตัวรอดด้วยการกลายพันธุ์อย่างรวดเร็ว
มีข่าวสายพันธุ์ใหม่ที่ติดง่ายกว่า ก่อโรครุนแรงกว่า ส่งผลให้วัคซีนที่มีอยู่ต้องทดสอบกับไวรัสสายพันธุ์ใหม่ว่ายังใช้การได้หรือไม่
ยกตัวอย่างกระทรวงสาธารณสุขบราซิลเผยโควิด-19
สายพันธุ์ใหม่ Brazilian Amazon ติดต่อแพร่ระบาดง่ายกว่าเดิม
3 เท่า ต้นเดือนมีนาคมงานวิจัยของ University of Exeter
พบว่า โควิด-19 สายพันธุ์ B.1.1.7 จากสหราชอาณาจักรทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตเพิ่ม
64% เมื่อเทียบกับสายพันธุ์ดั้งเดิม
ต้นเดือนกุมภาพันธ์ AstraZeneca ยอมรับว่าวัคซีนของตนใช้ไม่ค่อยได้ผลกับโควิด-19
สายพันธุ์แอฟริกาใต้ (B.1.351) สัปดาห์ต่อมาบริษัท Pfizer
Inc/BioNTech ยอมรับว่าในกรณีสายพันธุ์แอฟริกาใต้ วัคซีนโควิด-19
ของตนสร้างภูมิคุ้มกันเพียง 1 ใน 3 เมื่อเทียบกับสายพันธุ์เดิม
แต่บริษัทยังคงยืนยันว่าวัคซีนตนใช้ได้
ในอนาคตวัคซีนแต่ละตัวอาจประกอบด้วยภูมิต้านทานจากเชื้อหลายสายพันธุ์
นอกจากนี้ Sierk Poetting จาก BioNTech บริษัทผู้ผลิตวัคซีนโควิด-19 คิดว่าอาจต้องฉีดวัคซีนเข็มที่ 3 รับมือไวรัสใหม่ที่กลายพันธุ์
ขึ้นกับความจำเป็น อาจฉีดเฉพาะคนหรือพื้นที่
เรื่องน่าชื่นชมคือการวิจัยวัคซีนยังคงเดินหน้าต่อเนื่องทั้งคุณภาพและรูปแบบ
เช่น Oxford-AstraZeneca กำลังพัฒนาวัคซีนโควิด-19
แบบสเปรย์พ่นเข้าจมูกและเป็นยาเม็ดรับประทาน Oramed บริษัทร่วมทุนระหว่างอิสราเอลกับอเมริกาใกล้จะทดลองวัคซีนโควิด-19
ชนิดรับประทานชื่อ Oravax ทำให้เก็บรักษาง่ายกว่า
ลดต้นทุนขนส่ง บริหารจัดการง่าย กินยาที่บ้านได้
ปกติการพัฒนาวัคซีนจะใช้เวลาไม่น้อยกว่า
5 ปี วัคซีนโควิด-19 เป็นปรากฏการณ์ที่สร้างวัคซีนในเวลาไม่ถึงปี
ต้องยอมรับว่ามีข้อมูลอีกหลายอย่างที่ไม่มีใครทราบ เช่น ผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว
อย่างไรก็ตาม ประโยชน์จากความจำเป็นที่ต้องฉีดเร่งด่วนสำคัญกว่า
แม้ไม่ป้องกันติดเชื้อแต่ช่วยลดการป่วยหนัก ข้อมูลอัพเดทล่าสุดวัคซีน AstraZeneca
ได้ผล 76% ซึ่งหมายถึง 76% ของคนที่ฉีดแม้ได้รับเชื้อจะไม่แสดงอาการป่วย
และ 100% จะไม่ป่วยหนัก
การกระจายวัคซีน :
การจะเกิดภูมิคุ้มกันหมู่หรือไม่ขึ้นกับเปอร์เซ็นต์ผู้ได้วัคซีน นอกจากประเด็นคนไม่ฉีดวัคซีนแล้ว
การกระจายวัคซีนเป็นอีกประเด็นที่ควรสนใจ
กลางเดือนกุมภาพันธ์
อันโตนิโอ กูเตร์เรส (General Antonio Guterres) เลขาธิการสหประชาชาติชี้การกระจายวัคซีนในขณะนี้
ไม่เท่าเทียมและไม่เป็นธรรมเหลือเกิน (wildly uneven and unfair) 10 กว่าประเทศแต่ได้วัคซีนถึง 75% ของที่ผลิตได้ทั้งหมด
ในขณะที่อีก 130 ประเทศยังไม่ได้วัคซีนแม้แต่เข็มเดียว โครงการวัคซีนโลกหรือ COVAX
ที่ตั้งเป้ากระจายวัคซีนให้ครบถ้วนโดยเฉพาะแก่ประเทศยากจน
พบว่าโครงการไม่บรรลุผลตามเป้า ยอดบริจาคต่ำกว่าที่ต้องการ
ภาพที่ปรากฏคือกลุ่มประเทศพัฒนาแล้วได้รับวัคซีนจำนวนมาก
พร้อมกับประกาศว่าจะขยายกำลังผลิตให้มากขึ้น ให้เพียงพอกับความต้องการของโลก สรุปคือประเทศยากจนต้องรอไปก่อน
ด้านนายทีโดรส
อัดฮานอม กีบรีเยซุส (Tedros Adhanom Ghebreyesus) ผอ.ใหญ่องค์การอนามัยโลกชี้ว่าประเทศร่ำรวยกว้านซื้อวัคซีนจากบริษัทยา
ทำให้ประเทศยากจนได้วัคซีนน้อย ล่าช้ากว่าที่ควร เป็นเหตุให้โควิด-19 ระบาดยืดเยื้อ
ผอ.ใหญ่องค์การอนามัยโลกชี้ว่าเป็นการไม่ถูกต้องหากคนหนุ่มสาว
พวกที่สุขภาพดีในชาติที่ร่ำรวยได้รับวัคซีนก่อน การกระจายวัคซีนโดยเลือกฐานะทางเศรษฐกิจมาก่อนจะทำให้การระบาดยืดเยื้อ
กระทบเศรษฐกิจโลกและทำให้มวลมนุษย์ทุกข์ยากยาวนานขึ้น
เป็นความเข้าใจผิดถ้าคิดว่าเมื่อคนของประเทศได้รับวัคซีนครบแล้วจะปลอดภัย
ตราบใดที่ยังมีบางประเทศระบาด เชื้อมีโอกาสกลายพันธุ์ เกิดสายพันธุ์ใหม่ที่อาจรุนแรงกว่าเดิมและวัคซีนเดิมใช้ไม่ค่อยได้ผล เช่น หากประเทศ ก ฉีดวัคซีนครบทั้งประเทศ
ปีนี้ป้องกันได้แต่ปีหน้าหรือปีต่อไปภูมิคุ้มกันหมดฤทธิ์และ/หรือวัคซีนที่มีอยู่ไม่ได้ผลกับไวรัสสายพันธุ์ใหม่ที่มาจากต่างแดน
ความเข้าใจเช่นนี้เป็นความรู้ทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ แนวทางที่องค์การอนามัยโลกยึดถือแต่ก็มีบางประเทศที่มุ่งฉีดกับคนของตนเอง
อาจอธิบายว่าเพราะผู้นำประเทศ รัฐบาลของประเทศเหล่านี้หวังผลทางการเมือง (ทั้งที่รู้แก่ใจว่าแนวทางขององค์การอนามัยโลกถูกต้อง)
แสดงให้เห็นว่าเป็นรัฐบาลที่รักห่วงใยประชาชน
น่าเห็นใจที่รัฐบาลหลายประเทศต้องทำเช่นนี้ และคิดว่าอย่างน้อยให้ปีนี้ผ่านไปก่อน
ให้เศรษฐกิจฟื้นตัวเร็วที่สุดก่อน ส่วนปัญหาอนาคตที่จะตามมาค่อยว่ากันทีหลัง หรืออาจคิดว่าความร่วมมือระดับโลกที่ได้ผลจริงเป็นไปได้ยาก
สุดท้ายต้องเลือกให้กับประเทศตัวเองก่อน
โดยรวมแล้ว
ปีนี้คือมนุษย์รู้จักโรคโควิด-19 มากขึ้น มีวัคซีนให้ใช้แม้ยังไม่สมบูรณ์แต่ช่วยลดคนป่วยหนักเสียชีวิต
คลายความวิตกกังวลได้มาก แต่จะเกิดภูมิคุ้มกันหมู่ทั่วโลกเมื่อไหร่ยังเป็นปริศนาเพราะขึ้นกับหลายปัจจัย
อย่างเร็วต้องรออีก 2 ปี (จนถึง 2023) และเมื่อนั้นจะเห็นความเปลี่ยนแปลงอันเนื่องจากโรคโควิด-19
ชัดเจนขึ้น โลกไม่เหมือนเดิมแล้ว
-------------------
ถ้ามองว่าโควิด-19 เป็น disruptor แต่กับบางคนคือโอกาสที่ได้ทบทวนชีวิต เริ่มงานและอนาคตใหม่ คนประสบความสำเร็จในยุคโควิด-19 มีมากมาย เราเปลี่ยนสถานการณ์ไม่ได้แต่เปลี่ยนความคิดได้
1. AstraZeneca says vaccine 76pct
effective in updated US trial data. (2021, March 25). New Strait Times. Retrieved from
https://www.nst.com.my/world/world/2021/03/676840/astrazeneca-says-vaccine-76pct-effective-updated-us-trial-data
2. AstraZeneca vaccine ‘less effective
against SA strain’. (2021, February 8).
Taipei Times. Retrieved from
https://www.taipeitimes.com/News/front/archives/2021/02/08/2003751973
3. Brazil says Amazon COVID-19 variant three times more
contagious. (2021, February 12).
Al Jazeera. Retrieved from https://www.aljazeera.com/news/2021/2/12/brazil-says-amazon-covid-variant-three-times-more-contagious
4. China accelerates vaccination to form herd immunity
sooner. (2021, March 3). Global
Times. Retrieved from https://www.globaltimes.cn/page/202103/1217110.shtml
5. Coronavirus latest: India's Covid-19 infections at
three-month high. (2021, March 19).
The National News. Retrieved from
https://www.thenationalnews.com/world/coronavirus-latest-india-s-covid-19-infections-at-three-month-high-1.1175136
6. COVID rumours hamper Brazil’s efforts to vaccinate
Indigenous. (2021, February 18).
Al Jazeera. Retrieved from
https://www.aljazeera.com/news/2021/2/18/covid-rumours-hamper-brazils-efforts-to-vaccinate-indigenous
7. Covid vaccine: WHO warns of
'catastrophic moral failure'. (2021, January 18). BBC. Retrieved from https://www.bbc.com/news/world-55709428
8. Europe's vaccine rollout needs
AstraZeneca -- but public confidence is dented. (2021,
March 20). CNN. Retrieved from
https://edition.cnn.com/2021/03/20/health/astrazeneca-europe-vaccine-rollout-intl/index.html
9. Germany imposes strict lockdown over Easter. (2021, March 23). Deutsche Welle.
Retrieved from
https://www.dw.com/en/germany-imposes-strict-lockdown-over-easter/a-56948895
10. High-income countries' vaccine
deals undermine COVAX: WHO chief. (2021, February 23). People’ Daily Online. Retrieved from
en.people.cn/n3/2021/0223/c312369-9820924.html
11. Incoming WTO head warns 'vaccine nationalism' could slow
pandemic recovery. (2021, February 16).
Reuters. Retrieved from
https://www.reuters.com/article/us-trade-wto-nigeria/incoming-wto-head-warns-vaccine-nationalism-could-slow-pandemic-recovery-idUSKBN2AF1QM
12. "It Will Take a Few Months before We Reach Full
Capacity". (2021, February 8).
Spiegel Online. Retrieved from
https://www.spiegel.de/international/world/biontech-executive-on-new-vaccine-plant-it-will-take-a-few-months-before-we-reach-full-capacity-a-359055d1-5102-4d41-8f2e-75f676537018
13. Majority of Russians believe Covid-19 is a bioweapon. (2021, March 2). New Straits
Times. Retrieved from
https://www.nst.com.my/world/world/2021/03/670272/majority-russians-believe-covid-19-bioweapon
14. Our World in Data. (2021,
March 3). Coronavirus (COVID-19) Vaccinations.
Retrieved from https://ourworldindata.org/covid-vaccinations
15. Oxford starts work on potential COVID-19 vaccine pill. (2021, February 27). The Age. Retrieved
from
https://www.theage.com.au/world/europe/oxford-starts-work-on-potential-covid-19-vaccine-pill-20210224-p575lb.html
16. Paris enters new month-long partial lockdown amid
soaring Covid-19 cases. (2021, March 20).
France 24. Retrieved from
https://www.france24.com/en/france/20210320-paris-enters-new-month-long-partial-lockdown-amid-soaring-covid-19-cases
17. Pfizer Says South African Variant
Could Significantly Reduce Vaccine Protection. (2021,
February 18). Reuters. Retrieved from
https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-vaccines-variants-idUSKBN2AH2VG
18. Survey shows many of Japan's
seniors are undecided about COVID-19 vaccines. (2021,
February 27). The Japan Times. Retrieved from
https://www.japantimes.co.jp/news/2021/02/27/national/older-japanese-vaccine-concerns/
19. UK variant 64 percent deadlier than
previous Covid-19 strains, study says. (2021, March 11). France 24. Retrieved from
https://www.france24.com/en/europe/20210311-uk-variant-64-percent-deadlier-than-previous-covid-19-strains-study-says
20. UN chief urges global plan to
reverse unfair vaccine access. (2021, February 17). AP. Retrieved from https://apnews.com/article/un-urges-global-plan-vaccine-access-e3031807e9631bd98531b88dffa8c95f
21. UN: COVID-19 herd immunity unlikely in 2021 despite
vaccines. (2021, January 11). AP.
Retrieved from
https://apnews.com/article/canada-coronavirus-pandemic-united-nations-acffe5031e65b472e5a4848ab516163f
22. World’s 1st ORAL Covid-19 vaccine
could soon begin human trials. (2021, March
22). RT. Retrieved from
https://www.rt.com/news/518771-oravax-oral-covid-vaccine/
--------------------------
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น