6 เดือนหลังเผชิญโควิด-19 จะป่วยตายหรืออดตายดี

แม้รู้ดีว่าผู้ป่วยจะเพิ่มขึ้นถ้าคลายมาตรการปิดเมืองแต่จำต้องให้ระบบเศรษฐกิจสังคมเดินหน้า หากไม่ทำตอนนี้จะเกิดปัญหาใหญ่ไม่แพ้การเจ็บป่วยล้มตายจากโรคโควิด-19 แต่เป็นโอกาสของผู้ปลอดโรค

6 เดือนเต็มนับจากจีนแจ้งองค์การอนามัยโลกพบการแพร่ระบาดของโควิด-19 การระบาดระดับโลกยังเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง ก่อนสิ้นเดือนมิถุนายนยอดผู้ยืนยันติดเชื้อทะลุ 10 ล้านคน เฉพาะมิถุนายนมีผู้ป่วยใหม่ถึง 4 ล้านคน ที่น่าเป็นห่วงคือผู้ยืนยันติดเชื้อรายใหม่ตอนนี้มากกว่า 160,000 คนต่อวันและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

จากการวิเคราะห์เป็นไปได้ว่าในเดือนหน้า (กรกฎาคม) ยอดผู้ยืนยันติดเชื้อสะสมทั่วโลกอาจทะลุ 16-17 ล้านคน เพิ่มจากยอดปัจจุบัน 60-70 เปอร์เซ็นต์ สาเหตุมาจากกลุ่มประเทศที่กำลังระบาดหนักในแถบอเมริกาใต้ แอฟริกา ภูมิภาคอินเดีย และการระบาดระลอก 2 ในหมู่ประเทศที่คลายมาตรการปิดเมือง

จะป่วยตายหรืออดตายดี :

ถ้ามองในระดับปัจเจกหลายคนกังวลเรื่องเจ็บป่วยล้มตาย แต่ความอดยากเป็นแรงกระตุ้นมากกว่า ถ้ามองภาพรวมจำต้องเปิดเมืองให้ระบบทำงาน

ยกตัวอย่าง หลังปิดเมืองเพียง 2 เดือน ยอดคนตกงานในสหราชอาณาจักรสูงถึง 2.8 ล้านคน เฉพาะพฤษภาคมเพิ่มขึ้นถึง 529,000 คน หากปิดเมืองต่อไปไม่เพียงคนว่างงานจะเพิ่มขึ้น การจ้างงานอีกครั้งจะยากกว่าเดิม เพราะระบบเศรษฐกิจกับบริษัทต้องใช้เวลาฟื้นตัว (บางแห่งอาจล้มไปเลย) ปัญหาอีกข้อคือภาระการคลังสาหัส รัฐต้องแบกภาระช่วยเหลือคนเหล่านี้ คอยป้อนน้ำป้อนข้าว การนั่งกินนอนกินส่งผลเสียต่อสุขภาพจิต ภาวะสังคมอย่างประเมินค่าไม่ได้

สิงคโปร์เป็นประเทศที่ขึ้นชื่อเรื่องคนทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ รัฐบาลเก่งกาจในเวทีการเมืองระหว่างประเทศแต่ยังไม่ชนะโควิด-19 ล่าสุดคาดจีดีพีหดตัวร้อยละ 5.8 จากเดิมที่ประเมินเมื่อปีก่อนว่าจะโตร้อยละ 0.6 ภาคอสังหาริมทรัพย์หดตัวร้อยละ 26 ค้าปลีกค้าส่งหดตัวร้อยละ 12.8

สิงคโปร์พบผู้ติดโรครายใหม่ทุกวันๆ ละหลายร้อยราย แต่ต้องคลายมาตรการปิดเมือง ไม่อาจปล่อยให้เศรษฐกิจถดถอยกว่านี้

เมียนมาเป็นอีกตัวอย่างที่น่าสนใจ ธนาคารโลกประเมินล่าสุดว่าเศรษฐกิจจะโตเพียงร้อยละ 0.5จากเดิมที่ประเมินว่าโต 6.8 เป็นผลจากปัญหาซับพลายเชน อุปสงค์อ่อนตัวทั้งภายในกับภายนอกประเทศ ปัญหาการท่องเที่ยว เมียนมาระบาดน้อยแต่ได้รับผลกระทบมาก

เป็นตัวอย่างเหตุผลว่านานาชาติสนับสนุนการเปิดเมืองเพราะทุกประเทศได้รับผลกระทบ

Cr. worldometers.info

ระบาดระลอก 2 หลีกเลี่ยงไม่ได้ :

ก่อนคลายมาตรการปิดเมืองมีคำเตือนมากมายจากฝ่ายสาธารณสุขว่าการเปิดเมืองเสี่ยงระบาดระลอก 2 แต่ไม่ว่าเหตุการณ์วันข้างหน้าจะเป็นอย่างไรหลายประเทศในยุโรป เช่น เยอรมนี ฝรั่งเศส เตรียมเปิดพรมแดนให้ประชาชนเดินทางไปมาหาสู่กันแล้ว สถานการณ์เปิดเมืองเปิดประเทศกำลังเกิดขึ้นทั่วโลก

ความจริงคือรัฐต้องให้ระบบเศรษฐกิจเดินเครื่องแม้ประชาชนเสี่ยงเป็นโรค นายสตีฟ มนูชิน (Steve Mnuchin) รมต.คลังสหรัฐกล่าวว่า จะใช้มาตรการปิดเมืองหยุดระบบเศรษฐกิจไม่ได้อีกแล้วเพราะจะเกิดปัญหาตามมาที่รุนแรงเสียหายหนักมากกว่า เรื่องแรกที่ต้องทำคือ “ทุกคนต้องกลับไปทำงาน”

ผลจากโรคระบาดคนอเมริกันลดการซื้อใช้จับจ่ายและพยายามเก็บออม ใกล้เคียงยุค Great Depression จีดีพีสหรัฐขึ้นกับกำลังซื้อภายในประเทศเป็นหลัก (ราว 2 ใน 3) หากจะรักษาระบบเศรษฐกิจต้องกระตุ้นให้คนออกไปช้อปปิ้ง จึงต้องผ่อนมาตรการปิดเมือง ลดดอกเบี้ย แจกเงินให้ประชาชน ทำนองเดียวกับนายกฯ อังกฤษร้องขอให้ประชาชนไปเดินห้าง ไปจับจ่ายซื้อของจากร้านค้าต่างๆ

ผลเป็นไปตามคาดหลังคลายมาตรการปิดเมืองไม่นาน ยอดผู้ป่วยรายใหม่ทั้งในสหรัฐ ยุโรป และอีกหลายประเทศเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว บางแห่งทำสถิติใหม่รายวัน วันพฤหัสเพียงวันเดียวที่รัฐเท็กซัสมีผู้ป่วยใหม่ 5,996 ราย รพ.ใกล้จุดรับผู้ป่วยไม่ได้อีกแล้ว แอนโทนี เฟาซี (Anthony Fauci) ผู้มีบทบาทสูงในสหรัฐเผยว่าตัวเลขผู้ติดเชื้อรายใหม่กำลังเพิ่มขึ้นในหลายรัฐหลังคลายมาตรการปิดเมืองให้ระบบเศรษฐกิจเดินเครื่อง

ประเด็นที่ฝ่ายสาธารณสุขกังวลมากคือผู้ป่วยเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจนสถานพยาบาลไม่อาจรับได้อีก นั่นหมายความว่าแม้อยากจะรับก็รับไม่ได้ โรงพยาบาลเต็มไม่รู้ว่าจะเอาผู้ป่วยไปไว้ไหน ขาดอุปกรณ์เครื่องมือที่ใช้รักษาพยาบาล ขาดแพทย์พยาบาล เจ้าหน้าที่สาธารณสุขเสี่ยงติดโรคมากขึ้น กระทบต่อการรักษาพยาบาลทั้งหมด (รักษาโรคอื่นๆ) โควิด-19 เพียงโรคเดียวทำให้ระบบสาธารณสุขปั่นป่วน

วัคซีน ยา :

มีข่าวดีหลายชิ้นว่าวัคซีนจากหลายบริษัทกำลังคืบหน้าด้วยดี ชินโซ อาเบะ นายกฯ ญี่ปุ่นเผยว่าอาจได้ใช้วัคซีนต้านโควิด-19 ในปลายปีนี้ เช่นเดียวกับองค์การอนามัยโลกคาดว่าภายในปีนี้อาจผลิตวัคซีน ได้ 200-300 ล้านชุด ปีหน้าจะผลิตได้อีก 2,000 ล้านชุดจากประชากรโลก 7,600 ล้านคน

นอกจากนี้มีข่าววิธีการรักษาอื่นๆ เช่น งานวิจัยล่าสุดจาก Scripps Research Institute พบว่าแอนตี้บอดีที่อยู่ในเลือดผู้ป่วยโควิด-19 ที่หายป่วยแล้วช่วยต้านโรค ตอนนี้หลายประเทศหลายบริษัทกำลังเร่งวิจัยเป็นวิธีรักษาอีกแบบ

เป็นอีกความหวังของมนุษยชาติ

New Normal และโอกาส :

ไม่ว่าจะชอบหรือไม่โลกเข้าสู่ยุคโควิด-19 หลายอย่างเปลี่ยนไป เกิดชีวิตวิถีใหม่ ต่อไปบางเมืองปิดบางเมืองเปิดสลับกันไปมา บางประเทศปิดบางประเทศเปิด ที่ใดเปิดย่อมได้ประโยชน์ และเมื่อพบการระบาดที่ใดจะมีมาตรการ เช่น เมื่อกลางเดือนมิถุนายนทางการจีนตรวจสอบอาหารสด อาหารแช่แข็ง ทั้งเนื้อกับอาหารทะเล รวมทั้งสินค้านำเข้า หลังการระบาดระลอกใหม่เชื่อมโยงกับอาหารที่ขายในตลาดสด ทุกร้านเก็บปลาแซลมอนออกจากชั้นขาย

ปลาแซลมอนคงไม่อยู่ในรายการซื้อของใครหลายคนอีกนาน

สัปดาห์ต่อมาจีนห้ามนำเข้าอาหารจำพวกสัตว์ปีกจากโรงงานผลิตอาหารแห่งหนึ่งในรัฐอาร์คันซอที่โควิด-19 กำลังระบาดหนัก แม้อย.สหรัฐชี้ว่าไม่มีหลักฐานว่าเชื้อโรคจะติดผ่านสินค้าเหล่านั้นแต่รัฐบาลจีนไม่ฟัง พร้อมกันนี้จีนห้ามนำเข้าผลิตภัณฑ์สุกรจากเยอรมนีด้วย

ประเทศที่ปลอดโรค (หรือระบาดน้อย) การส่งออกจะดีขึ้น ยกตัวอย่าง ทางการกัมพูชาประเมินว่าปีนี้อาจส่งออกข้าวได้ถึง 1 ล้านตัน ลูกค้าสั่งซื้อมากขึ้นจากโควิด-19 เฉพาะ 5 เดือนแรกส่งออกแล้ว 350,000 ตันเพิ่มจากช่วงเดียวกันของปีก่อนถึงร้อยละ 42

ด้านเวียดนามเผยปีนี้อาจเป็นผู้ส่งออกข้าวรายใหญ่ที่สุดของโลก มีคำสั่งซื้อจากต่างประเทศเข้ามามากมาย เพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 31.7 เมื่อเทียบกับปีก่อน จนรัฐบาลต้องระงับการส่งออกเป็นช่วงๆ เพื่อให้มีพอกับความต้องการในประเทศ การที่เวียดนามขายข้าวได้มากมายมาจากหลายปัจจัย แต่ไม่อาจปฏิเสธว่า ประเทศที่ปลอดโรค ระบบเศรษฐกิจ การทำเกษตรเดินเครื่องเต็มกำลังย่อมได้ประโยชน์เหนือคู่แข่ง และไม่ว่าจะสมเหตุผลหรือไม่ ใครๆ ก็อยากซื้อใช้สินค้าจากประเทศที่ปลอดโรค

การป้องกันตัวเองไม่ใช่แค่เรื่องใส่หน้ากากอนามัย รักษาระยะห่างเท่านั้น ยังหมายถึงการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตเป็น New Normal บางคนปรับตัวง่าย บางคนเห็นว่ายุ่งยาก ทำลายชีวิตมากกว่า (บางคนถึงกับคิดว่ารัฐกำลังทำลายเสรีภาพอิสรภาพของตน) เป็นเหตุให้คนกลุ่มหลังไม่ให้ความร่วมมือ ใช้ชีวิตเสี่ยงติดโรคอย่างยิ่ง บางคนยังจมอยู่ในความทุกข์ ใช้เวลานั่งคิดวิตกกังวล โทษคนนี้คนนั้น โทษฟ้าโทษฝน ไม่ยอมเปลี่ยนแปลงปรับตัว

ความเข้าใจสำคัญคือโควิด-19 ไม่ใช่วันสิ้นโลกเพียงแต่ต้องปรับตัว ในยามนี้หากใช้เวลาแสวงหาเรียนรู้สิ่งดีที่ยั่งยืน ฝึกฝนจนเก่งใช้การได้จริง และตัดสินใจกล้าที่จะเปลี่ยนแปลงตัวเอง ยืนหยัดในทางที่ไตร่ตรองรอบคอบแล้ววิกฤตจะกลายเป็นโอกาส มีตัวอย่างให้เห็นมากมาย

หากศึกษาประวัติศาสตร์จะพบว่าโลกเป็นเช่นนี้เรื่อยมา เราอาจไม่สามารถห้ามไม่ให้วิกฤตเกิด แต่สามารถใช้โอกาสนี้สร้างคุณประโยชน์แบบก้าวกระโดด เริ่มจากก้าวออกจากกรอบความคิดเดิม

28 มิถุนายน 2020

ชาญชัย คุ้มปัญญา

(ตีพิมพ์ใน คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่ 24 ฉบับที่ 8629 วันอาทิตย์ที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2563)

-------------------

บทความที่เกี่ยวข้อง :

5 เดือนหลังเผชิญโควิด-19 วิกฤตเพิ่งเริ่มต้น

เพียง 5 เดือนที่โลกเผชิญโควิด-19 หลายส่วนของโลกกำลังถูก disrupt อีกหลายส่วนต้องปรับตัว การต่อสู้กับวิกฤตครั้งนี้เพิ่งจะเริ่มต้น ภาพรวมยังระบาดหนัก การป้องกันไม่ให้ตัวเองติดเชื้อยังเป็นวิธีที่ดีที่สุด

โควิด-19 โอกาสและ Disruptor แห่งปี 2020

ไวรัสโควิด-19 กำลังเป็น Disruptor เขย่าโลกทุกมิติ ความสูญเสียร้ายแรงที่สุดคือการเสียชีวิต คือความสูญเสียของนับแสนนับล้านครอบครัว และเป็นโอกาสหากเรียนรู้พัฒนาฟันฝ่าความท้าทายครั้งนี้

บรรณานุกรม :

1. Abe: COVID-19 vaccine may be available around end of the year. (2020, June 15). The Asahi Shimbun. Retrieved from http://www.asahi.com/ajw/articles/13459351

2. BLOOD from recovered Covid-19 patients could protect against virus, study finds. (2020, June 16). RT. Retrieved from https://www.rt.com/news/492008-coronavirus-antibody-immunity-research/

3. Cambodia on track to export 1 million tonnes of rice in 2020. (2020, June 22). The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com/world/2020/jun/22/china-suspends-us-poultry-imports-from-covid-19-affected-business

4. China steps up checks on meat, seafood after COVID-19 cases in market. (2020, June 15). Reuters. Retrieved from https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-china-food/china-steps-up-checks-on-meat-seafood-after-covid-19-cases-in-market-idUSKBN23M1NI?il=0

5. Coronavirus latest: Europe reopens borders for summer travel. (2020, June 15). Deutsche Welle. Retrieved from https://www.dw.com/en/coronavirus-latest-europe-reopens-borders-for-summer-travel/a-53806132

6. Coronavirus sinks U.S. consumer spending; savings hit record high. (2020, May 29). Reuters. Retrieved from https://www.reuters.com/article/us-usa-economy/us-consumer-spending-tanks-savings-hit-record-high-idUSKBN2352CI

7. Fauci says second wave is 'not inevitable' as coronavirus cases climb in some states. (2020, June 13). CNN. Retrieved from https://edition.cnn.com/2020/06/13/health/us-coronavirus-saturday/index.html

8. Hundreds of millions of COVID-19 vaccine doses could be produced before 2021, WHO says. (2020, June 19). Daily Sabah. Retrieved from https://www.dailysabah.com/life/health/hundreds-of-millions-of-covid-19-vaccine-doses-could-be-produced-before-2021-who-says

9. Rice exports set to skyrocket, renewable energy in high demand: trade minister. (2020, June 16). Vietnam News. Retrieved from https://vietnamnews.vn/economy/738221/rice-exports-set-to-skyrocket-renewable-energy-in-high-demand-trade-minister.html

10. Singapore GDP forecast to contract by 5.8% in 2020: MAS survey. (2020, June 15). Channel New Asia. Retrieved from https://www.channelnewsasia.com/news/business/economy-gdp-mas-forecast-survey-q2-12835070

11. Texas Governor Hits 'Pause' On Further Reopening Amid COVID-19 Surge. (2020, June 25). NPR News. Retrieved from https://www.npr.org/sections/coronavirus-live-updates/2020/06/25/883311877/texas-governor-hits-pause-on-further-reopening-amid-covid-19-surge

12. Treasury Secretary Mnuchin says ‘we can’t shut down the economy again’. (2020, June 11). CNBC. Retrieved from https://www.cnbc.com/2020/06/11/treasury-secretary-mnuchin-says-we-cant-shut-down-the-economy-again.html

13. UK Jobless Claims Surge by More Than Half a Million in May Amid COVID-19 Fallout. (2020, June 16). Sputnik News. Retrieved from https://sputniknews.com/uk/202006161079626873-uk-jobless-claims-surge-by-more-than-half-a-million-in-may-amid-covid-19-fallout/

14. VEPR: Việt Nam's GDP up 5.3% this year. (2020, June 19). Vietnam News. Retrieved from https://vietnamnews.vn/economy/738388/vepr-viet-nams-gdp-up-53-this-year.html

15. World Bank: Myanmar Economy to See Growth Drop by 6.3% This Fiscal Year Due to COVID-19. (2020, June 25). The Irrawaddy. Retrieved from https://www.irrawaddy.com/news/burma/world-bank-myanmar-economy-see-growth-drop-6-3-fiscal-year-due-covid-19.html

--------------------------