สถานการณ์การออกกำลังกายโลกไม่ดีขึ้น
เสี่ยงต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง องค์การอนามัยจึงออกโรงเตือนอีกครั้ง บางบริษัท
สถานศึกษาบางแห่งมีกิจกรรมออกกำลังกายทุกวัน เป็นตัวอย่างที่ดี
ไม่ใช่เรื่องส่วนบุคคลหรือครอบครัวเท่านั้น :
บรรณานุกรม :
ทุกวันนี้ผู้ใหญ่กว่า
1,400 ล้านคนทั่วโลกเสี่ยงเป็นโรคเรื้อรังร้ายแรงเพราะใช้ชีวิตที่สะดวกสบาย ออกกำลังน้อย
เมื่อป่วยแล้วจะส่งผลต่อสุขภาพจิต คุณภาพชีวิตแย่ลง ไม่สามารถใช้ชีวิตเหมือนคนปกติ
องค์การอนามัยโลก
(WHO) แนะนำว่าผู้ใหญ่ควรออกกำลังกายอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์
ถ้าเป็นการออกกำลังกายแบบไม่ใช้แรงมาก เช่น เดินเร็ว (brisk walking) ว่ายน้ำ และออกกำลังกายให้ได้สัปดาห์ละ 75 นาทีถ้าเป็นแบบใช้แรงมาก เช่น
วิ่ง กีฬาที่เล่นเป็นทีม
งานวิจัยที่สำรวจ 168 ประเทศพบว่า แม้หลายปีที่ผ่านมาหน่วยงานสาธารณสุข
องค์กรส่งเสริมสุขภาพต่างๆ พยายามชี้ชวนให้คนออกกำลังกาย แต่สถานการณ์โดยรวมไม่ดีขึ้น
คนส่วนใหญ่ยังใช้แรงหรือมีกิจกรรมทางกายในระดับเท่าสมัยปี 2001 ประชากรราว 1,400 ล้านคน (27.5 เปอร์เซ็นต์ อายุ 18 ปีขึ้นไป) หรือราว 1 ใน 4 ของโลกจึงอยู่ในภาวะออกกำลังกายน้อยเกินไป
องค์การอนามัยโลกมีเป้าหมายลดจำนวนผู้ออกกำลังกายน้อยได้ให้ร้อยละ 10 ภายในปี 2025 รายงานล่าสุดบ่งชี้ว่าไม่เป็นไปตามแผน
เป็นเหตุให้องค์การอนามัยโลกต้องออกโรงเตือนอีกครั้ง
ข้อแนะนำคือ
องค์กรและรัฐบาลประเทศต่างๆ ต้องเพิ่มนโยบาย เพิ่มมาตรการกระตุ้นให้คนออกกำลังกายมากกว่านี้
ฆาตกรเงียบ :
การใช้ชีวิตที่สะดวกสบายออกแรงน้อยเปรียบเสมือนฆาตกรเงียบ เสี่ยงทำให้เป็นโรคสมองเสื่อม
โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคความดันสูง เป็นโรคเบาหวาน มะเร็งเต้านมและลำไส้
กลุ่มเสี่ยงมักเป็นพวกผู้มีฐานะดีและขาดออกกำลังกาย
ใช้ชีวิตที่มักอยู่ในอาคาร นั่งทำงานในออฟฟิศ กินอาหารที่มีแคลอรี่สูง
เดินทางโดยรถ ส่วนใหญ่เป็นคนเมือง
ข้อมูลล่าสุดบ่งชี้ว่าประชากรกลุ่มประเทศที่มีรายได้สูงเป็นปัญหามากที่สุด
ส่วนกลุ่มประเทศที่มีแนวโน้มคนขาดออกกำลังกาย
ใช้แรงน้อยลงมากที่สุดคือแถบประเทศเอเชียตะวันออกกับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
สถานการณ์ของจีนที่หลายคนมีวิถีชีวิตที่สะดวกสบายมากขึ้นกับจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มมากขึ้นมีผลต่อสถิติ
ผู้หญิงมักใช้แรงน้อยกว่าชาย
(โดยเฉพาะในแถบเอเชียตะวันออกกับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้) หญิงกลุ่มเสี่ยงคือพวกอยู่แต่ในบ้าน
จัดการดูแลเรื่องภายในบ้านโดยมีเครื่องทุ่นแรงจำนวนมาก เช่น เครื่องซักผ้า
เครื่องล้านจาน เครื่องทำความสะอาดพื้น แม้จะบอกว่าดูแลงานบ้านมากมาย การทำงานบ้านถือได้ว่าเป็นการออกกำลังกาย
แต่กิจกรรมที่ทำใช้แรงน้อยเกินไป
4 ประเทศที่ประชากรเสี่ยงมากที่สุดคือ คูเวต อเมริกันซามัว (American
Samoa – เกาะแห่งหนึ่งในแปซิฟิก) ซาอุดิอาระเบียและอิรัก
ประชากรกว่าครึ่งขาดการออกกำลังกาย (เฉพาะคูเวตสูงถึงร้อยละ 67)
ประเทศที่คนออกกำลังน้อยลงและน่าเป็นห่วงคือ
เยอรมนี นิวซีแลนด์และสหรัฐอเมริกา
คนไทยร้อยละ 24.6
อยู่ในกลุ่มเสี่ยง แยกเป็นเพศหญิงร้อยละ 21.8 ชาย 27.2
การเพิ่มกิจกรรมทางร่างกายทำได้หลายวิธี
แนะนำให้เลือกวิธีที่เหมาะสม ตั้งแต่การเดินเร็ว วิ่งเหยาะๆ ขี่จักรยาน ว่ายน้ำ
เล่นกีฬา แอโรบิค โยคะ แม้กระทั่งทำสวน
ไม่ใช่เรื่องส่วนบุคคลหรือครอบครัวเท่านั้น :
เราอาจแบ่งการใช้ชีวิตในแต่ละวันเป็น 3 ช่วง คือ ช่วงเวลาอยู่บ้าน เดินทาง
และเวลาทำงาน (หรือเรียน) ในหลายประเทศทั้ง 3
ช่วงต่างมีเครื่องมืออุปกรณ์ทำให้ชีวิตสะดวกสบาย ออกแรงน้อย สมัยก่อนต้องหาบน้ำมาใช้ในบ้าน
ต้องตัดฟืน ปัจจุบันกลายเป็นเปิดก๊อกน้ำเสียบปลั๊กไฟ ในอดีตต้องเดินไปทำงานหลายกิโล
กลายเป็นโดยสารรถสาธารณะ ใช้รถส่วนตัว เมื่อถึงที่ทำงานหรือห้องเรียน
หลายคนทำงานโดยท่านั่งหลายชั่วโมง
เหล่านี้คนจึงออกแรงน้อยกว่าอดีต
แม้บริโภคอาหารเท่าเดิมย่อมทำให้น้ำหนักตัวเพิ่ม เสี่ยงเป็นโรคมากขึ้น
การเจ็บป่วยที่เอ่ยถึงไม่ควรมองว่าเป็นเรื่องส่วนบุคคลหรือครอบครัวเท่านั้น
ควรมองว่าเป็นประเด็นระดับประเทศและโลก เป็นวาระแห่งชาติส่งเสริมให้คนมีสุขภาพดีอายุยืนยาวด้วยการออกกำลังกาย
ทุกคนดูแลสุขภาพตนเอง รัฐบาลหรือชุมชนควรมีมาตรการส่งเสริมให้คนดูแลรักษาสุขภาพในทุกเพศทุกวัย
ไม่เฉพาะผู้สูงวัยเท่านั้น
ข้อแนะนำจากองค์การอนามัยโลกคือ
ควรออกกำลังกายสม่ำเสมอทุกวันๆ ละ 30 นาที ทำให้ได้สัปดาห์ละ 5 วัน เวลาครึ่งชั่วโมงจึงไม่ยาวแต่ต้องทำสม่ำเสมอ
การส่งเสริมให้คนออกกำลังกายจึงต้องทำให้พวกเขามีนิสัยออกกำลังกายเป็นประจำ บางบริษัท
สถานศึกษาบางแห่งมีกิจกรรมออกกำลังกายทุกเช้าหรือเย็น เป็นตัวอย่างที่ดี
ในครอบครัวควรมีการพูดเรื่องดูแลสุขภาพ และร่วมกันออกกำลังกายทั้งครอบครัว
ประชากรที่มีคุณภาพต้องมีสุขภาพดีด้วย
ยกตัวอย่าง ประเทศไม่ต้องการนักเรียนนักศึกษาที่เรียนดีแต่สุขภาพแย่ เริ่มเจ็บป่วยเรื้อรังก่อนวัยอันควร
เป็นภาระแก่สังคมประเทศชาติในยามที่พวกเขาควรเป็นกำลังสำคัญของครอบครัว ควรมีมาตรการส่งเสริม
เช่น มีคะแนนสำหรับสุขภาพดี สนับสนุนให้คนพยายามรักษาสุขภาพ บริษัทน้อยใหญ่หรือรัฐวิสาหกิจต่างๆ
ควรมีกิจกรรมให้พนักงานลูกจ้างได้ออกกำลังกายทุกวัน
มีข้อมูลว่าปี 2010 ชาวอเมริกัน 26 ล้านคนป่วยเป็นโรคเบาหวาน และอีก 79
ล้านคนเสี่ยงเป็นโรคเบาหวานอย่างมาก ปี 2007 สังคมต้องเสียเงินราว 218,000
ล้านดอลลาร์ (7 ล้านล้านบาท - งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ 2562 ของไทยอยู่ที่
3 ล้านล้านบาท) สำหรับผู้ป่วยและการป้องกันโรคเบาหวาน เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ผู้ป่วยกลายเป็นคนตาบอด
ป่วยเป็นโรคไตระยะสุดท้าย และอีกราว 65,000 คนที่ต้องตัดขาทิ้งทุกปี
ที่สุดแล้วผู้ป่วยโรคเบาหวาน 2 ใน 3 จะจบชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดหัวใจ
บางคนคิดว่าหากเจ็บป่วยแล้วสามารถรักษาฟรี
ความจริงคือไม่มีอะไรฟรี ค่ารักษาพยาบาลที่รัฐใช้มาจากเงินภาษี
หากต้องสร้างโรงพยาบาลเพิ่ม มีตึกมีเตียงผู้ป่วยเพิ่ม มีแพทย์พยาบาล ยารักษาโรคต่างๆ
ล้วนต้องใช้งบประมาณทั้งสิ้น จะดีกว่าหรือไม่หากนำเงินเหล่านี้ไปใช้ในทางอื่นที่เป็นประโยชน์
ดังข้อมูลข้างต้น
ถ้าสังคมอเมริกันดูแลสุขภาพมากกว่านี้ เพียงแค่สามารถลดค่าใช้จ่ายได้สักร้อยละ 10 เท่ากับประหยัดได้ถึง 700,000 ล้านบาทต่อปี
นี่เฉพาะโรคเบาหวานเท่านั้น
สังคมที่คำนึงสุขภาพรอบด้านครบทุกมิติ :
รายงานขององค์การอนามัยโลกฉบับนี้มุ่งประเด็นออกกำลังกาย เพื่อให้ประชากรโลกมีสุขภาพดี
ถ้ามองอย่างรอบด้านครบมิติจำต้องคำนึงเหตุและปัจจัยที่ส่งผลต่อสุขภาพอื่นๆ ด้วย เช่น
สังคมต้องลดละเลิกบุหรี่ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ส่งเสริมอาหารที่บำรุงสุขภาพ
ไม่ส่งเสริมการขายอาหารที่บั่นทอนสุขภาพ เช่น องค์การอนามัยโลกเสนอจำกัดการบริโภคน้ำตาล
สังคมก็ควรดำเนินตามนั้น เพียงแค่รู้แต่ไม่ทำตามย่อมไร้ผล และอาจถูกตีความว่าละเลยต่อบทบาทหน้าที่
ร่างกายคนเราเมื่อถึงเวลาหนึ่งจะเริ่มเสื่อมถอยเหมือนรถยนต์ที่มีอายุใช้งาน
แต่เราสามารถขยายช่วงเวลาที่มีสุขภาพดีด้วยการถนอมร่างกายเหมือนใช้รถอย่างทะนุถนอม
หนึ่งในวิธีนั้นคือด้วยการออกกำลังกายอย่างเพียงพอและเหมาะสม
สุขภาพกายที่ดีหมายถึงสามารถใช้ชีวิตอย่างคนปกติ
อย่างที่เราคาดหวัง สามารถทำสิ่งดีต่างๆ ที่ต้องการ เป็นประโยชน์ทั้งต่อตัวเองและคนรอบกาย
ในทางตรงข้ามเมื่อเจ็บป่วยย่อมไม่อาจใช้ชีวิตอย่างคนปกติ
ความสามารถทางกายทางสมองลดลง เป็นภาระต่อครอบครัว สังคมประเทศชาติ
การรักษาสุขภาพ
การออกกำลังกายไม่ควรถือว่าเป็นเรื่องส่วนบุคคลเท่านั้น ควรเป็นหน้าที่อย่างหนึ่งของความเป็นครอบครัว
ทุกคนในครอบครัวต้องส่งเสริมให้สมาชิกมีสุขภาพแข็งแรง สังคมต้องมีแนวคิดการดูแลสุขภาพอย่างรอบด้านครบทุกมิติ
เพราะสุขภาพดีมาจากหลายเหตุปัจจัย การออกกำลังกายเป็นเพียงหนึ่งปัจจัยเท่านั้น
การสร้างคนสร้างชาติต้องยึดหลักองค์รวม
ไม่อาจคิดแบบแยกส่วน ต่างฝ่ายต่างคิด ต่างฝ่ายต่างทำ ทำอย่างไรจึงจะทำให้การดูแลสุขภาพเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกคนจะทำ
ตั้งแต่ระดับส่วนตัว ครอบครัว จนถึงระดับประเทศและโลก
9 กันยายน
2018
ชาญชัย
คุ้มปัญญา
(ตีพิมพ์ใน
คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่
22 ฉบับที่ 7974 วันอาทิตย์ที่ 9 กันยายน พ.ศ.2561)
------------------------
1. 1.4 billion risk disease from lack of exercise: WHO.
(2018, September 5). AFP. Retrieved from
https://www.afp.com/en/news/205/14-billion-risk-disease-lack-exercise-who-doc-18u9uo1
2 DiPiro, Joseph T., Talbert, Robert L., Yee, Gary C.,
Matzke Gary R., Wells, Barbara G., & L. Michael Posey. (2014). Pharmacotherapy:
A Pathophysiologic Approach (9th Ed.). USA: McGraw-Hill Companies.
3. Guthold, Regina., Stevens,Gretchen A., Riley,Leanne M.,
& Bull, Fiona C. (2018, September 4). Worldwide trends in insufficient
physical activity from 2001 to 2016: a pooled analysis of 358 population-based
surveys with 1•9 million participants. The Lancet. Retrieved from
https://www.thelancet.com/journals/langlo/article/PIIS2214-109X(18)30357-7/fulltext
4. Rourke, John T., & Boyer. Mark A. (2002).
World Politics: International Politics on the world stage,(brief 4th Ed.). USA: McGraw-Hill/Dushkin.
5. WHO warning over global lack of exercise. (2018,
September 5). BBC. Retrieved from https://www.bbc.com/news/health-45408017
-----------------------------
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น